Wat onderzoekt WL?
Overstromingen
Het Waterbouwkundig Laboratorium ontplooit een brede waaier aan activiteiten op het gebied van overstromingen. De operationele taken van het Hydrologisch Informatiecentrum (HIC) maken hier deel van uit, net zoals meetcampagnes tijdens hoogwatersituaties of helikoptervluchten om de situatie snel in kaart te brengen.
Bovendien investeert het Waterbouwkundig Laboratorium sinds lang in het onderzoek van overstromingen, hoofdzakelijk met behulp van numerieke modellen. We vertrekken van een gedetailleerde weergave van de actuele toestand van de rivier, haar kunstwerken (en hun sturing), dijken, … om het wassen van het water te becijferen en ook stormen in het getijgebied. Zo brengen we de uitgestrektheid van overstromingen, waterdieptes, stroomsnelheden, … duidelijk in kaart.
Voor alle bevaarbare waterlopen in Vlaanderen en voor de kustzone voorzien we een geactualiseerd model om snel te kunnen inspelen op nieuwe advies- en studievragen. Zo kunnen we de randvoorwaarden wijzigen om bv. effecten van klimaatverandering te bestuderen. Of we kunnen de effecten van een ingreep nog voor de uitvoering bestuderen door het model aan te passen.
Dankzij de toenemende verwerkingskracht van computers slagen we erin om modellen te ontwikkelen die een steeds groter gebied omvatten. Zo kunnen we gecombineerde effecten van storm en hoge rivierafvoeren en hun samenhang bestuderen.
Niet alle overstromingen hebben dezelfde gevolgen. Bepaalde gebieden zoals gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG) of gereduceerde getijgebieden (GGG) worden zelfs aangelegd met het doel om ze min of meer regelmatig te laten overstromen. Daarom stellen we onze overstromingskaarten op aan de hand van hydraulische modellen gecombineerd met schademodellen om zo het economische, ecologische en sociale risico te bepalen.
Hydrologisch Informatiecentrum
Het Hydrologisch Informatie Centrum (HIC) maakt deel uit van het Waterbouwkundig Laboratorium en staat in voor de permanente operationele dienstverlening aan de beleidsmakers en beheerders van Vlaamse waterwegen en aan burgers. Het levert specifieke producten en diensten zoals hoog- en laagwaterberichten, realtime waterstanden en rivierafvoeren en voorspellingen van debieten en waterstanden (voor de komende uren tot maximaal 10 dagen vooruit). Het HIC organiseert ook helikoptervluchten bij overstromingen om de getroffen gebieden in kaart te brengen. Sediment- en waterstalen uit continue metingen of meetcampagnes worden geanalyseerd in het eigen sedimentlabo van het Waterbouwkundig Laboratorium.
Ontwikkeling van voorspellings- en waarschuwingssystemen
Het HIC maakt gebruik van accurate voorspellingsmodellen die gevoed worden met de meest recente metingen uit het eigen meetnet, maar ook met gelijkaardige metingen en voorspellingen uit Wallonië, Brussel, Frankrijk en Nederland en met meteorologische voorspellingen. Meerdere keren per dag worden de waterstanden en debieten voorspeld voor de komende 48 uur.
Er is permanente opvolging gegarandeerd van de werking van het meetnet en de beschikbaarheid van de metingen en voorspellingen. Bij significante regenval of hoge waterstanden in het getijdengebied met verhoogd risico op overstroming is er permanente bewaking van het watersysteem voorzien. Daarbij staat een deskundig permanentieteam in rechtstreeks contact met alle betrokken instanties. Het staat in voor de opmaak van hoogwaterberichten en communiceert met de crisiscentra.
Om de voorspellingen, hoogwaterberichten en alle andere producten van het HIC beter toegankelijk te maken voor professionele instanties en burgers, heeft het HIC in samenwerking met de Vlaamse waterbeheerders de website www.waterinfo.be opgezet. Daarop worden alle realtime metingen en voorspellingen van alle instanties ter beschikking gesteld, inclusief interpretaties van de huidige en de verwachte toestand.
Waterbeschikbaarheid
In Vlaanderen wonen we met velen op een beperkte oppervlakte. Onze waterbeschikbaarheid is dan ook laag in vergelijking met de meeste andere Europese landen. Komen tot een optimale verdeling van beschikbaar water is dus een belangrijke oefening met veel en complexe parameters.
Waterbeschikbaarheids- en waterallocatiemodellen geven een ruimtelijk en temporeel inzicht in de hoeveelheid water die beschikbaar is voor de verschillende economische sectoren, de huishoudens en het milieu.
Met deze uiterst relevante modellen kunnen we de impact van socio-economische ontwikkelingen en keuzes op de waterbeschikbaarheid inzichtelijk maken en de gevolgen van klimaatveranderingen in kaart brengen.
Beleidsvoorbereidend werk
Als technisch experten bieden we ondersteuning aan beleidsmakers en beheerders van de bevaarbare waterlopen en de kustzone.
Het Waterbouwkundig Laboratorium is vertegenwoordigd in werkgroepen rond waterbeheer en -beleid en dit in Vlaanderen, België en internationaal. Onze focus ligt op de internationale stroomgebiedsdistricten van de Schelde en de Maas, maar ook voor andere stroomgebieden binnen en buiten Europa helpen we het integrale waterbeleid te ontwikkelen.
Voor grote projecten, zoals het Sigmaplan of het Geïntegreerd Kustveiligheidsplan, bieden we technische ondersteuning gedurende het volledige traject: van de visieontwikkeling en de eerste ideeën tot aan het finale plan en bij de implementatie hier vanop het terrein. Als onafhankelijk kenniscentrum onderbouwen we scenario’s voor individuele maatregelen en maatregelenprogramma’s met cijfermateriaal.
De Europese Overstromingsrichtlijn (2007/60/EG) en het Decreet Integraal Waterbeleid zijn daarbij belangrijke kapstokken. Het Waterbouwkundig Laboratorium maakt elke 6 jaar een volledige set van kaarten voor alle bevaarbare waterlopen en gaat daarbij verder dan wat strikt noodzakelijk is voor de Europese rapportering. Wij willen immers niet enkel aan de regels voldoen, maar beleidsmakers en beheerders een zo goed mogelijk inzicht bieden in het bestudeerde watersysteem.
Projecten
Samenstelling van een actieplan i.g.v. een watertekort in het Albertkanaal en de Kempische kanalen. Dit plan heeft als doel gepaste oplossingen voor de verschillende sectoren (scheepvaart, landbouw, industrie, drinkwatervoorzieningen, elektriciteitsproductie) te formuleren. | Maatregelen om om te gaan met de impact van klimaatswijzigingen op rivierdebieten en waterstanden. |
Maatregelen ter beperking van watertekorten doorrekenen met hydrologische modellen. | Opmaken van het maandelijkse laagwaterbericht voor de periode april tot en met oktober. |
Ontwerpberekeningen van geplande GGG’s en GOG’s in het vernieuwde Sigmaplan. | Berekeningen van het Geïntegreerd Kustveiligheidsplan. |
Optimalisatieberekeningen voor de stuwen op de Dender. | Een methode om de bresgevoeligheid van Vlaamse dijken te bepalen. |
Ontwikkeling van een softwaretool LATIS die schade- en risicoanalyse berekent. |
Updaten van de website www.waterinfo.be Dit is de portaalsite van de Vlaamse waterbeheerders waar alle informatie rond waterstanden, afvoeren en neerslag samen wordt aangeboden. | Opmaak en verbetering van voorspellingsmodellen. |
Verspreiding van deze info naar de beheerders van Vlaamse waterwegen, de burger en officiële instanties. |
Waterbouwkundig Laboratorium
Hydrologisch Informatiecentrum (HIC)
Berchemlei 115
B-2140 Antwerpen
In crisissituaties kun je terecht bij ons permanentieteam: